Gewoon leed
Lentis, de grootste GGZ-instelling van Noord-Nederland, heeft zijn deuren gesloten voor mensen met ‘gewoon leed’. In een verklaring zeggen zij de toestroom niet aan te kunnen; en zullen voortaan alleen de ‘complexere gevallen’ behandelen. Probleem is wel dat iemand met ‘gewoon leed’, zonder behandeling, kan veranderen in een ‘complex geval’.
En dat is dan weer gunstig want dan kan de patiënt wel weer in aanmerking komen voor een behandeling. De vraag is natuurlijk wat dan wel verstaan wordt onder ‘gewoon leed’, oftewel de mensen met lichte of matige, enkelvoudige problematiek, zoals dat in het jargon heet. Welnu, dat zijn lieden met een angststoornis, met een burn-out of met een onbestemd gevoel na een scheiding. Bijvoorbeeld. En wat blijkt: deze patiënten worden ook zonder behandeling beter; en dan vooral omdat de tijd alle wonden heelt en mensen meer veerkracht hebben dan dat zij kwetsbaar zijn. Dus het zou zomaar kunnen dat, met de sluiting van de Lentis-deuren voor gewoon leed, de mensen in Noord-Nederland er alleen maar weerbaarder door worden. Wel zo leuk om daar onderzoek naar te doen. Overigens geeft het ook te denken dat zoveel mensen zich aanmelden voor psychische problemen. En mijn eigen onderzoek toont aan dat daar verschillende redenen voor zijn: 1) mensen zijn in onze oplossingsgerichte samenleving gewend aan een ‘quick fix’; en gaan daarom sneller ‘in therapie’ om op die manier niet zelf te hoeven nadenken 2) familie en vrienden zijn vandaag de dag wat sneller ongeduldig als weer eens iemand klaagt over ‘dat het niet zo lekker gaat’; en zeggen al snel: ‘ga daar nu eens met een professional over praten’, waardoor er een stroom aan ‘gestuurde patiënten’ op gang komt die de hulpverleners ook niet op hun wenken kunnen bedienen. 3) het toegeven dat ‘je niet zo lekker in je vel zit’, is vandaag de dag geen schande meer; en wordt zelfs aangemoedigd omdat je dan ’je van een kwetsbare kant’ laat zien. 4) mensen nemen niet gauw genoegen met een ‘gewoon leven’, maar streven ook naar een intenser geluksgevoel, waardoor dat ‘gewone leven’ ook al gauw als saai en dus problematisch wordt ervaren. 5) ook in liefdesrelaties zijn de hedendaagse verwachtingen hoog gespannen; en kan, in een periode van veel onenigheid, gemakkelijk het idee ontstaan dat dan relatietherapie de aangewezen weg is. 6) vooral de wat jongere mensen zijn door een curling-ouder zo in de watten gelegd dat er weinig weerbaarheid en eelt op de ziel is gekweekt; en dan is de gang naar de hulpverlener snel gemaakt. 7) het populaire gebruik van alcohol en drugs zorgt dat bijna half-Nederland chronisch ontregeld is.
Sommigen spreken er schande van dat een GGZ-instelling zijn deuren sluit voor mensen met gewoon leed. Maar misschien is het wel een geluk bij een ongeluk. (‘blessing in disguise’). Want zonder therapie zal de mens moeten vertrouwen op zijn eigen (denk)kracht.